पोखरा, वैशाख १४ – भौगोलिक दृष्टिकोणबाट हेर्दा पोखरा उच्च जोखिमको क्षेत्र मानिन्छ । पोखराको भौतिक संरचनालाई सेती नदीको गहिरो गल्छी र फेवा ताल, बेगनासताल, रुपाताल, डेभिस फल्स फल, महेन्द्र गुफा, चमेरी गुफा जस्ता संरचनाले पोखरा खोक्रो छ । भित्र भित्रै पोखरा सखाप हुँदैछ । पोखरामा करिब ३० प्रतिशत घर मात्र भूकम्प प्रतिरोधात्मक रहेको छन् । बाँकी ७० प्रतिशत घर भूकम्पको जोखिममा रहेको बताईएको छ । तर, शनिबार ७ दशमलब ६ रेक्टर भूकम्प आउँदा केही भएन । यसलाई भूगर्भविद् निकै भाग्यमानी बताउँछन् ।
भूगोल विद् कृष्ण केसीका अनुसार नेपालमा काठमाठौँपछि पोखरा भूकम्पको उच्च जोखिममा रहेको ठाउँ हो । पोखरामा बनाएका घरहरु भूकम्पको उच्च जोखिममा रहेका छन् । यस पटकको भूकम्पबाट पोखरा बचेपनि ढुक्क हुने अवस्था छैन । भूकम्प आएपछि पोखरामा ठूलो नोक्सान हुने अवस्था थियो तर त्यसो भएन ठूलो क्षतिबाट बच्न सफल भएको छ ।
पोखरामा भूकम्पको उच्च जोखिममा रहेको समचार बाहिर आइरहेका बेला पोखरामा पनि ठूलो क्षति हुन्छ जस्तो आफूलाई लागेको पोखरा रामबजारका राम बहादुर थापा बताउँछन् । भूकम्पबाट बच्नका लागि प्रतिरोधात्मक घर निर्माणमा जोड दिनुपर्ने उनको सुझाव छ । भूकम्पको धक्का महशुस गर्दा मलाई पनि बहुत डर लागेका थियो थापाले भने । हामी क्षतिबाट त बचेका छौँ तर सुरक्षित भने छैनौँ ।
भूकम्प प्रतिरोधात्मक घर बनाउँदा लागत ८ देखि १० प्रतिशत बढ्ने भएकोले पनि बढि खर्च लाग्ने डरले प्राविधिकहरुको सल्लाह बिना घर बनाउँदा जोखिम पोखरामा झनै बढ्ने अनुमान छ ।
भूकम्प प्रतिरोधात्मक घर बनाउँदा लागत ८ देखि १० प्रतिशत बढ्ने भएकोले पनि बढि खर्च लाग्ने डरले प्राविधिकहरुको सल्लाह बिना घर बनाउँदा जोखिम पोखरामा झनै बढ्ने अनुमान छ ।
प्राविधिकको सल्लाह बिना नै घर बनाउँनु, घर निर्माणको क्रममा प्रयोग हुने सामग्री गुणस्तरियतमा ध्यान नदिनु, बिना डिजाईन घर बनाउँदा क्षतिको जोखिम बढेको नगरपालिकाका ईन्जिनियरहरु बताउँछन् ।
पोखरामा जनसंख्याबृद्धिसँगै घरहरु थपिने संख्या बढिरहेको छ । पोखरा उपमहानगरपालिकाको तथ्याङ्गमा पोखरामा पछिल्लो दशक वर्षेनी ३ हजारदेखि ४ हजारको हराहारीमा घर थपिदैँ छन् भने पोखरामा अहिले ६१ हजार घर बनेको तथ्याङ्ग छ । नगरपालिकाको काम मापदण्ड बनाउँनुमात्र होईन, त्यसको कार्यान्वयन पनि गर्नु हो । अहिले कुनै स्वार्थका कारण खाँखा चिम्लेर बसिदिदा भोलि व्यापक जनधानको क्षति हुन सक्छन् ।
